D Vitamini Nedir, D Vitamini Eksikliğinde Ne Yapılır?

 

D vitamini, kemik sağlığını korumak için gereklidir. D vitamininin ana işlevlerinden biri, dolaşımdaki normal kalsiyum ve fosfor seviyelerini korumak, kalsiyum ve fosfor emilimini arttırmak için ince bağırsağın uyarılmasıdır. D vitamini; kalsiyum metabolizmasının en önemli biyolojik düzenleyicilerinden biridir. İki peptid hormonu kalsitonin ve paratiroid hormonu ile birlikte D vitamini, kalsiyum homeostazından sorumludur. Bu üç madde aynı zamanda fosfor homeostazında da önemli bir rol oynar.

Diyette aldığımız D vitamininin yan zincir yapılarında olan farklılıklardan dolayı iki ana formu vardır. Bunlardan biri D2 (Ergokalsiferol), diğeri ise D3 (kolekalsiferol). Her ikisi de ince bağırsakta kolayca emilir. Emilim, basit difüzyon ve bağırsaktaki taşıyıcı proteinler ile gerçekleşir. D vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğu için bağırsakta bulunan yağ D vitamini emilimini artırır.

Güneş ve D Vitamini

Çoğumuzun ‘güneş vitamini’ olarak bildiği D vitamini insan ve çoğu hayvanlarda yaşam için gerekli bir vitamindir. Güneş vitamini olarak bilinmesinin sebebi çoğu insan için D vitamininin ana kaynağı cildin güneş ışığına maruz kalmasından gelir. Güneş ışığına maruz kalma sırasında, derideki provitamin D3, yüksek enerjili güneşin ultraviyole B fotonlarını emer ve provitamin D3'e fotolize edilir ve daha sonra plazma zarının iki tabakasında D3 vitaminine termoizomerize edilir. D vitamini deride elde edildikten ve diyette alındıktan sonra karaciğere taşınır. D vitamini biyolojik olarak etkisizdir ve aktivasyon için vücutta iki hidroksilasyona uğramalıdır. Bunun ilki karaciğerde gerçekleşeceği için karaciğere taşınır. İkincisi ise böbrekte meydana gelir.

D Vitamini Eksikliği

Diyetle alınan D vitamini miktarı normalden düşük olduğunda, güneş ışınlarına maruz kalma azaldığında insanlarda D vitamini eksikliği meydana gelmektedir. Bunun diğer sebepleri ise böbrekte hiroksilasyon gerçekleşmemesi veya sindirim sisteminde D vitamini emiliminin yetersiz olması olabilir. D vitamini alımının diyette yetersiz olması, laktoz intoleransı olan kişilerde ve ovo-vejetaryen veya vegan beslenen kişilerde daha mümkündür.

Çocuklarda D vitamini eksikliği raşitzme yol açmaktadır. Raşitzm, kemik dokularının düzgün bir şekilde mineralize olmamasından kaynaklı yumuşak kemikler ve iskelet formunda deformasyonların meydana gelmesidir. Şiddetli raşitizm; kemik deformasyonları ve ağrıya ek olarak, gelişememe, gelişimsel gecikme, hipokalsemik nöbetler, tetanik spazmlar, kardiyomiyopati ve diş anormalliklerine sebep olabilir.

Yetişkinlerde ise D vitamini eksikliği, mevcut kemiğin yaralanma, kırılma gibi durumlarda yeniden şekillenme sürecinde eksik ya da kusurlu mineralize olduğu için osteoporoza yol açmaktadır. Kemik erimesi (Osteroporoz), kemik deformasyonları ve ağrı, postür bozukluklarına neden olabilir.

D Vitamini Eksikliğinde Risk Altındaki Gruplar

• Sadece anne sütüyle beslenen bebekler
• Yaşlı grubundaki yetişkinler
• Güneş ışığına sınırlı maruz kalanlar
• Koyu tenli insanlar (cildin epidermal tabakasında daha fazla melanin bulunması güneş ışığından daha az D vitamini üretmeye sebep olur.)
• Obez kişiler
• Gastrik bypass ameliyatı geçirmiş kişiler

Menopoz, osteoporoz ve merak ettiğiniz tüm jinekolojik durumlar hakkında detaylı bilgiler veren sitemiz jinekologankara.com adresini inceleyebilirsiniz.